نحوه کاشت، داشت و برداشت کنجد
نحوه کاشت، داشت و برداشت کنجد
کنجد یکی از قدیمیترین دانههای روغنی جهان است که به دلیل خواص تغذیهای و کاربرد در صنایع مختلف، همیشه جایگاه ویژهای در کشاورزی و بازار داشته است. این دانه کوچک و ارزشمند سرشار از پروتئین، کلسیم، آنتی اکسیدان، ویتامینها و اسیدهای چرب مفید است و علاوه بر مصرف خوراکی و دارویی، در تولید روغن، ارده، حلوا و صنایع آرایشی بهداشتی کاربرد دارد. در این مقاله به بررسی مراحل کاشت، داشت و برداشت کنجد و نکات کلیدی برای یک محصول با کیفیت میپردازیم و به نحوه خرید و سفارش کنجد عمده و کیلویی نیز اشاره ای خواهیم کرد.
انتخاب زمین و آمادهسازی خاک مناسب برای کاشت
کنجد گیاهی است مقاوم به خشکی، اما برای رشد به خاکهای سبک، حاصلخیز و با زهکشی مناسب نیاز دارد. خاکهای رسی لومی با عمق کافی و PH بین ۶ تا ۷ بهترین گزینه برای کشت گیاه کنجد هستند.
قبل از کاشت، زمین باید شخم زده شود تا بافت خاک نرم و قابل نفوذ باشد. انجام تجزیه خاک برای بررسی مواد مغذی و میزان فسفر و پتاسیم خاک، به برنامه ریزی کود دهی کمک میکند. همچنین صاف کردن زمین و از بین بردن علفهای هرز پیش از کاشت، از رقابت گیاه با علفها جلوگیری میکند و کیفیت محصول نهایی را افزایش میدهد.
انتخاب بذر و کاشت
انتخاب بذر مناسب نقش کلیدی در موفقیت کشت کنجد دارد. بذرهای سالم، خالص و عاری از آفت و بیماری، بازدهی بیشتری دارند. بسته به نوع کنجد، بذرها ممکن است سفید، سیاه یا قهوهای باشند که هر کدام طعم و میزان روغن متفاوتی دارند.
کنجد معمولاً در فصل بهار یا اوایل تابستان کاشته میشود، زمانی که دمای خاک به حدود ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتی گراد رسیده باشد. فاصله ردیفها بین ۳۰ تا ۴۵ سانتی متر و فاصله بین گیاهان در ردیف ۱۰ تا ۱۵ سانتی متر توصیه میشود. عمق کاشت معمولاً ۲ تا ۳ سانتیمتر است تا جوانهها بتوانند به راحتی سبز شوند.
داشت و مراقبتهای کشاورزی
بعد از کاشت، مراقبتهای مناسب برای داشتن محصول سالم و با کیفیت ضروری است. برخی از مهمترین نکات در دوران داشت عبارتند از:
آبیاری منظم: کنجد نسبت به کم آبی مقاوم است، اما برای افزایش عملکرد، به ویژه در مراحل گل دهی و تشکیل غلاف، نیاز به آبیاری منظم دارد. آبیاری بیش از حد باعث پوسیدگی ریشه و کاهش کیفیت دانه میشود.
کود دهی: استفاده از کودهای نیتروژن، فسفر و پتاسیم به میزان متعادل میتواند رشد گیاه و میزان روغن دانهها را افزایش دهد.
کنترل علفهای هرز: علفهای هرز با گیاه کنجد رقابت میکنند و مانع رشد کامل آن میشوند. استفاده از روشهای مکانیکی یا شیمیایی مناسب، برای به دست آوردن یک محصول با کیفیت ضروری است.
مبارزه با آفات و بیماریها: کنجد ممکن است به برخی آفات مانند شته، کرم غلاف و بیماریهای قارچی حساس باشد. پایش مداوم و استفاده از سموم بیخطر یا روشهای زیستی به حفظ سلامت محصول کمک میکند.
برداشت کنجد
زمان برداشت کنجد بسیار مهم است زیرا برداشت زود هنگام یا دیرهنگام میتواند باعث کاهش کیفیت و مقدار محصول شود. معمولاً کنجد زمانی برداشت میشود که برگها و ساقهها زرد شده و غلافها شروع به خشک شدن کنند.
برداشت کنجد به دو روش انجام میشود:
- برداشت دستی: مناسب زمینهای کوچک یا شیب دار است. گیاهان کنده شده و روی زمین خشک میشوند تا دانهها آماده جدا شدن شوند.
برداشت مکانیزه: در زمینهای وسیع تر از کمباین یا دستگاههای مخصوص برداشت استفاده میشود که سرعت، دقت و البته هزینه ی بالاتری دارند.
بعد از برداشت، دانهها باید به صورت مناسب خشک شوند تا رطوبت آنها کاهش یافته و کیفیت و ماندگاری افزایش یابد. سپس دانهها برای فروش یا فرآوری آماده میشوند.
پنچ نکته ویژه برای کیفیت بالا
جلوگیری از رطوبت: رطوبت زیاد دردانه کنجد باعث کپک زدن و کاهش ارزش غذایی میشود.
بو دادن یا پوست گیری: بسته به نوع محصول نهایی، کنجد میتواند بو داده یا پوستگیری شود. برای تولید ارده و حلوا معمولاً از کنجد پوستکنده استفاده میشود.
نگهداری مناسب: دانههای کنجد باید در ظروف در بسته به صورت خشک و خنک نگهداری شوند تا از کپک زدگی جلوگیری شود.
خرید کنجد عمده
برای تولیدکنندگان و صنایع غذایی، خرید کنجد عمده از اهمیت بالایی برخوردار است. خرید عمده باعث کاهش هزینهها، اطمینان از کیفیت یکنواخت و تأمین به موقع مواد اولیه میشود. بسیاری از کشاورزان و عرضه کنندگان معتبر، کنجد ایرانی و خارجی را با کیفیت تضمینی به صورت عمده عرضه میکنند. قبل از خرید، بررسی نوع کنجد، میزان روغن، تازگی دانه و بستهبندی آن، ضروری است تا محصول نهایی با بهترین کیفیت به بازار عرضه شود.
جمع بندی
کنجد گیاهی ارزشمند با کاربردهای گسترده در صنایع غذایی، دارویی و آرایشی است. موفقیت در کشت این محصول وابسته به انتخاب زمین مناسب، بذر باکیفیت، مراقبت های کشاورزی درست و برداشت به موقع است. رعایت نکات آبیاری، کود دهی، کنترل آفات و نگهداری صحیح دانهها باعث افزایش عملکرد و کیفیت محصول میشود. همچنین برای تولیدکنندگان و خریداران، خرید کنجد عمده یک راهکار اقتصادی و مطمئن برای تأمین مواد اولیه با کیفیت است. با توجه به ارزش غذایی و تجاری بالای کنجد، سرمایهگذاری در این حوزه میتواند بازدهی مناسبی برای کشاورزان و فعالان صنایع غذایی داشته باشد.